Dit artikel is onderdeel van de Editor’s Pick sikkelcelziekte mei 2023, bestaande uit een selectie van klinisch relevante literatuur omtrent sikkelcelziekte van de laatste jaren. Deze selectie werd gemaakt door de NTVH-literatuurcommissie.
Bekijk hier de gehele selectie.
Sikkelcelziekte (‘sickle cell disease’, SCD) is geassocieerd met hypercoagulabiliteit en een toegenomen risico op veneuze trombo-embolie (VTE), waarbij een longembolie soms moeilijk te diagnosticeren blijkt. Een betrouwbaar diagnostisch algoritme zou hier een oplossing voor kunnen bieden. In deze retrospectieve studie werd de bruikbaarheid van het YEARS-algoritme onderzocht bij SCD-patiënten en personen met hemoglobine A en S (HbAS) met een verdenking van longembolie, op basis van D-dimeermetingen. Daarnaast werd het YEARS-algoritme vergeleken met andere niet op D-dimeer gebaseerde algoritmen, zoals de Wells-regel zonder D-dimeer en de ‘Pulmonary Embolism Rule-out Criteria’ (PERC)-regel.
De bruikbaarheid van het YEARS-algoritme werd beoordeeld op basis van de gevoeligheid, specificiteit, efficiëntie en het percentage vals-negatieve uitslagen. In totaal werden 96 D-dimeermetingen afkomstig van 72 patiënten geïncludeerd in de analyse. D-dimeerconcentraties bleken hoger bij SCD-patiënten dan bij HbAS-personen (mediaan [interkwartielbereik]: 2,68 [1,56-4,13] mg/l bij SCD versus 1,27 [0,65-4,23] mg/l bij HbAS; p=0,028). Respectievelijk 3% en 19% van de D-dimeermetingen gedaan bij SCD en HbAS-personen was normaal (<0,5 mg/l). Bij 8% van de SCD-gevallen en 43% van de HbAS-gevallen waren de D-dimeerconcentraties onder de maximale YEARS ‘cut-off’ van 1,0 mg/l. Bij 88% van de SCD-gevallen en 76% van de HbAS-gevallen werd ‘computed tomography pulmonary angiography’ (CTPA) uitgevoerd (p=0,18). Bij 7% van de SCD-gevallen en 10% van de HbAS-gevallen werd een longembolie gediagnosticeerd. De meest voorkomende uiteindelijke diagnose bij SCD-patiënten was een vaso-occlusieve crises.
Het percentage vals-negatieven van het YEARS-algoritme was 0%, maar het YEARS-algoritme was minder efficiënt dan de alternatieve PERC-regel (7% bij YEARS versus 33% bij PERC), terwijl het percentage vals-negatieven ook bij de PERC-regel 0% was. Het onderzochte algoritme met de hoogste efficiëntie was met 89% de Wells-regel zonder D-dimeer, maar dit algoritme had met 4% ook het hoogste percentage vals-negatieven. Bij personen met HbAS hadden het YEARS-algoritme en de PERC-regel een vergelijkbaar faalpercentage (0%) en efficiëntie (24%). Ook bij HbAS had de Wells-regel de hoogste efficiëntie, maar wederom ook het hoogste faalpercentage (6%).
Deze studie toont volgens de onderzoekers aan dat de bruikbaarheid van het YEARS-algoritme laag is bij SCD-patiënten, wat het gebruik van dit op D-dimeer-gebaseerde algoritme bij deze patiëntenpopulatie niet ondersteunt. Bij HbAS-personen was de efficiëntie van YEARS lager dan verwacht. De PERC-regel kan mogelijk veilig longembolie uitsluiten bij SCD-patiënten, maar om deze observatie te bevestigen zijn grotere, prospectieve studies nodig.
Referentie
