Het risico om kanker te krijgen neemt gestaag toe. Dat blijkt uit het Trendrapport Kanker in 2032 van het integraal kankercentrum Nederland (IKNL) dat onlangs verscheen. De helft van alle Nederlanders wordt vroeg of laat met kanker geconfronteerd. Bij vrouwen is dat 47%, bij mannen 54%.
In 2023 werd bij 128.000 nieuwe patiënten kanker vastgesteld, wat een toename van 2.000 gevallen betekent ten opzichte van het voorgaande jaar. Deze stijging komt overeen met de verwachtingen uit het Trendrapport, die zijn gebaseerd op de bevolkingsgroei en de vergrijzing van de samenleving. Momenteel leven er meer dan 900.000 mensen met kanker in Nederland. Een recente analyse van de Nederlandse Kankerregistratie (NKR) onthult dat het kankerstadium bij diagnose sterk kan variëren tussen de diverse kankersoorten.
Stadia bij diagnose
Sinds 1989 worden de stadia bij diagnose landelijk vastgelegd in de NKR. De stadia (van I tot IV) worden vastgesteld op basis van de internationale TNM-classificatie, waarbij wordt gekeken naar de grootte/doorgroei in het aangedane orgaan, uitzaaiingen in de lymfeklieren en in andere organen. Volgens deze gegevens, verwerkt tot en met 2022, blijkt dat kanker van de schildklier, baarmoederlichaam en melanoom in ongeveer 70% van de gevallen in een vroeg stadium wordt ontdekt. Bij kanker van de baarmoederhals, prostaat, nier en borst is dat ongeveer de helft. Maar bij kanker van de maag, slokdarm, galwegen en alvleesklier wordt de diagnose slechts in 10% van de gevallen in een gunstig stadium gesteld.
Variatie in kankerstadia
Opmerkelijk is dat bij sommige kankersoorten steeds vaker sprake is van een ongunstig stadium bij diagnose. Bij longkanker werd in 1989 ruim 25% van de diagnoses in een stadium III of IV gesteld, maar in 2022 was dat gestegen naar bijna de helft. Hoewel dit een negatieve ontwikkeling lijkt, hebben verbeterde technieken voor het opsporen van uitzaaiingen de mogelijkheid vergroot om het werkelijke stadium nauwkeuriger te bepalen en gepaste behandelingen aan te bieden. Er zijn ook kankersoorten waarbij het aandeel gunstige stadiumdiagnoses wel is gestegen. Bevolkingsonderzoek heeft bij borst- en darmkanker het aandeel vroegtijdige diagnoses verhoogd, met respectievelijk een stijging van 28% naar 45% en 19% naar 25%. Gelijkaardige positieve verschuivingen zijn ook waargenomen bij melanoom en prostaatkanker.
Omdat symptomen zich doorgaans pas in een laat stadium openbaren wordt kanker aan de inwendige organen vaak pas laat ontdekt. Hierdoor wordt bij onder meer long-, maag-, slokdarm-, galweg-, alvleesklier- en eierstokkanker pas in een ongunstig stadium de diagnose gesteld.
Voor het eerst worden in het Trendrapport Kanker ook niet-invasieve tumoren in de blaas en overige urinewegen bij het totaal aantal kankergevallen in deze organen meegeteld. Daardoor lijkt er een forse stijging te ontstaan in de incidentie, maar de trend is eigenlijk gelijk gebleven.
Referentie
Trendrapport Kanker in 2032. Beschikbaar op: https://iknl.nl/kanker-in-2032
