Anemie komt zeer vaak voor bij kankerpatiënten maar blijft vaak ondergediagnosticeerd en onbehandeld

augustus 2024 Wetenschap Willem Van Altena

Anemie is een veelvoorkomend probleem bij kankerpatiënten, met incidentiecijfers die variëren van 22,7% tot 63%, en die oplopen tot 89% na chemotherapie¹. Ondanks de prevalentie blijft anemie vaak ondergediagnosticeerd en onderbehandeld. Twee retrospectieve studies, uitgevoerd aan het Vanderbilt University Medical Center in Nashville (VS), tonen aan dat de naleving van de National Comprehensive Cancer Network (NCCN) richtlijnen voor de evaluatie en behandeling van anemie bij kankerpatiënten onvoldoende is. Deze studies, gepubliceerd in de Journal of the National Comprehensive Cancer Network in 2021 en 2024, zijn niet de enige aanwijzingen voor suboptimale naleving van deze richtlijnen.

De eerste studie, uitgevoerd door Hufnagel en collega’s, analyseerde 939 patiënten met gynaecologische kanker die tussen 2008 en 2018 werden behandeld. Uit deze studie bleek dat slechts 33% van deze patiënten na diagnose werd geëvalueerd op anemie, en slechts 42% van degenen die werden geëvalueerd, kreeg vervolgens een behandeling².

Vitamine B12-tekort

In een andere studie, gepubliceerd in 2024, onderzocht dezelfde auteur hemoglobineniveaus van 25.018 kankerpatiënten met solide tumoren. De studie toonde een hoge prevalentie van anemie binnen zes maanden na diagnose aan. Echter, slechts 37% van de onderzochte populatie onderging een evaluatie voor ijzer- of vitamine B12-tekort, en slechts 40% van deze patiënten kreeg een behandeling voor anemie³.

Europa

In Europa lijkt de naleving van richtlijnen voor het beheer van anemie even ontoereikend. Een Duitse studie van Link et al., die anemiediagnostiek en behandelingen beoordeelde bij 1.046 patiënten verspreid over 1.395 instellingen, vond dat diagnostische parameters voor anemie onderbenut werden door artsen. Daarentegen werd naleving van de richtlijnen geassocieerd met een significante en langdurige toename van hemoglobineniveaus en daarmee klinische uitkomsten⁴. Dit benadrukt de noodzaak van betere naleving van de richtlijnen voor het beheer van anemie.

Nederland

In Nederland zijn de kankerincidentiecijfers hoger dan het EU-gemiddelde, zowel voor mannen als vrouwen, en deze last is de afgelopen 15 jaar gestaag toegenomen⁵. Patiënten die kankerbehandelingen ondergaan, ervaren vaak chemotherapie-geïnduceerde anemie, wat een negatieve invloed heeft op hun symptomen en kwaliteit van leven⁶. Behandeling van chemotherapie-geïnduceerde anemie heeft aangetoond dat het hemoglobineniveaus en de kwaliteit van leven voor kankerpatiënten aanzienlijk verbetert, wat het cruciale belang van naleving van de richtlijnen voor anemiebeheer benadrukt. Deze naleving kan mogelijk de behoefte aan bloedtransfusies verminderen en de algehele patiëntresultaten verbeteren.

Conclusie

Ondanks de duidelijke richtlijnen en het wetenschappelijk bewijs voor de effectiviteit van anemiebeheer, blijft de naleving van de NCCN-richtlijnen voor de evaluatie en behandeling van anemie bij kankerpatiënten zorgwekkend laag. Dit probleem is niet beperkt tot de Verenigde Staten, maar komt ook voor in Europa, waaronder Nederland. Betere naleving van de richtlijnen kan leiden tot betere klinische uitkomsten voor patiënten, wat het belang onderstreept van voortdurende inspanningen om de implementatie van deze richtlijnen te verbeteren.

Referenties

1. Muthanna FMS, Karuppannan M, Abdulrahman E, et al. Prevalence and Associated Factors of Anemia among Breast Cancer Patients Undergoing Chemotherapy: A Prospective Study. Adv Pharmacol Pharm Sci. 2022 Apr 14;2022:7611733. doi: 10.1155/2022/7611733. PMID: 35464620; PMCID: PMC9023199.

2. Hufnagel DH, Mehta ST, Ezekwe C, et al. Prevalence of Anemia and Compliance With NCCN Guidelines for Evaluation and Treatment of Anemia in Patients With Gynecologic Cancer. Journal of the National Comprehensive Cancer Network. 2021;19:513–20.

3. Hufnagel DH, Bos LM, Brown AJ, et al. Compliance With NCCN Guidelines for Evaluation and Treatment of Anemia Among Patients With Solid Tumors. Journal of the National Comprehensive Cancer Network. 2024;1:22.

4. Link H, Kerkmann M, Holtmann L, et al. Anemia diagnosis and therapy in malignant diseases: implementation of guidelines-a representative study. Support Care Cancer. 2024 Jan 19;32(2):113. doi: 10.1007/s00520-023-08267-4. PMID: 38240843; PMCID: PMC10799088.

5. OECD. Country Cancer Profile 2023 for the Netherlands. OECD Publishing; 2023. https://www.oecd-ilibrary.org/social-issues-migration-health/eu-country-cancer-profile-netherlands-2023_89b32870-en

6. Abdel-Razeq H, Hashem H. Recent update in the pathogenesis and treatment of chemotherapy and cancer induced anemia. Crit Rev Oncol Hematol. 2020 Jan;145:102837. doi: 10.1016/j.critrevonc.2019.102837. Epub 2019 Nov 26. PMID: 31830663.