Drie vaccins tegen het coronavirus zijn de laatste maanden nadrukkelijk in het nieuws. Het Pfizer/BioNTech vaccin was het eerste dat –eerst in het Verenigd Koninkrijk- werd goedgekeurd en wordt in Nederland sinds begin van dit jaar toegediend. Op de voet gevolgd door het Moderna-vaccin waarmee binnenkort ook de vaccinaties beginnen. En binnen enkele weken wordt goedkeuring verwacht van het Oxfordvaccin van AstraZeneca, waarvan Nederland de grootste hoeveelheid heeft afgenomen. Maar er zijn nog meer vaccinkandidaten in aantocht. Zoals het vaccin van Johnson & Johnson, dat momenteel in studiefase 3 verkeert, en dat is ontwikkeld door dochterbedrijf Janssen in Leiden. Deze week publiceerde het New England Journal of Medicine veelbelovende studieresultaten uit fase 1 en 2. Saillant detail: het Johnson & Johnson-vaccin hoeft maar een keer toegediend te worden in plaats van twee keer, zoals bij de drie eerder genoemde.
Volgens het artikel in NEJM blijken alle proefpersonen die met vaccinkandidaat Ad26.COV2.S zijn ingeënt na 57 dagen nog steeds neutraliserende antilichamen in hun bloed te vertonen. Al in september 2020 meldde Johnson & Johnson dat hun vaccinkandidaat ‘goed verdragen werd en sterk immuniserend werkt’. In de fase 3 ENSENMBLE studie wordt het vaccin nu op een grotere groep vrijwilligers getest, en de eerste resultaten van die studie worden eind deze maand verwacht.
In de fase 1 en 2 studies die nu in NEJM besproken worden kregen volwassen vrijwilligers ofwel het vaccin toegediend –intramusculair ofwel in een dosis, dan wel in twee doses met een tussenpoos van 8 weken- of placebo. Onder de groep vrijwilligers bevonden zich 405 18- tot 55-jarigen en evenzoveel 65-plussers. Bij ruim 90% van degenen die slechts eenmaal gevaccineerd werden zijn neutraliserende antilichamen vastgesteld na 29 dagen. Bij de groep 18- tot 55-jarigen nam de immuunreactie zelfs toe tot 100% na 57 dagen, waarbij het niet uit maakte of het vaccin een- of tweemaal was toegediend. Later deze maand komt Johnson & Johnson met gedetailleerdere data over de respons bij de 65-plussers.
Reacties op het vaccin werden alleen op de dag van de injectie zelf, of een dag later gemeten en hielden doorgaans hoogstens 24 uur aan. De meest genoemde bijwerkingen waren vermoeidheid, hoofdpijn, pijn op de prikplek en spierpijn. Wel werden er 5 geïnjecteerde ernstig ziek, hoewel uiteindelijk werd vastgesteld dat die reacties niet door het vaccin veroorzaakt werden.
Mocht uit de resultaten van de ENSEMBLE-studie blijken dat een enkele dosis van het vaccin effectief is en goed verdragen wordt, dan wil Johnson & Johnson bij de FDA toestemming aanvragen voor noodgebruik van het vaccin, en zal ook bij de EMA een aanvraag worden ingediend. Een voorzichtige schatting geeft aan dat, als alles loopt zoals wordt gehoopt, het Johnson-vaccin mogelijk vanaf maart al in Europa toegediend kan worden. De EU heeft 200 miljoen doses besteld, met een optie voor nog eens 200 miljoen. Wel bestaan er zorgen rond de productie van het vaccin. Berichten in de media spreken van onvoorziene vertragingen bij de fabricage in onder andere India, waardoor mogelijk de beloofde doelstellingen niet gehaald worden.
Referentie
Bezoek de website van Johnson & Johnson voor de laatste stand van zaken omtrent het ‘Leidse’ vaccin.
