dr. N.W.C.J. van de Donk

Polyneuropathie in de CASSIOPEIA-studie

SAMENVATTING

In de gerandomiseerde fase III- CASSIOPEIA-studie werd het effect van het toevoegen van daratumumab aan de standaardbehandeling met bortezomib, thalidomide en dexamethason onderzocht bij 1.074 patiënten met nieuw gediagnosticeerd multipel myeloom (MM). De patiënten ontvingen zes cycli (vier inductiecycli, twee consolidatiecycli) van 28 dagen, bestaande uit subcutaan (SC) bortezomib (1,3 mg/m² dagen 1, 4, 8, 11), oraal thalidomide (100 mg per dag), dexamethason (20–40 mg) (VTD) en, afhankelijk van de onderzoeksgroep, daratumumab intraveneus (IV). Deze studie is geregistreerd onder EudraCT-nummer NCT02541383. Met resultaten in het voordeel van dara-VTD werd dit regime vervolgens goedgekeurd door EMA voor gebruik bij nieuw gediagnosticeerd MM en zal in de nabije toekomst in Nederland als standaardbehandeling worden geïmplementeerd. Polyneuropathie (PNP) is een veel voorkomende bijwerking tijdens de behandeling van MM. De incidentie van PNP-graad 2–4 (CTCAE-gradering) werd in de CASSIOPEIA-studie geanalyseerd. In totaal ontwikkelden 394/1.074 (37%) patiënten graad 2-PNP en 105/1.074 (10%) graad 3. Significante risicofactoren geassocieerd met PNP-graad 2 waren graad 1-neuropathie in de voorgeschiedenis en overgewicht (BMI >25). In deze studie is de hoge incidentie van PNP-graad 2–4 gedurende MM-behandeling bevestigd. Hiermee wordt de noodzaak van screening op risicofactoren, frequente beoordeling van PNP en strikte naleving van de richtlijnen benadrukt om de incidentie van ernstige PNP te verminderen.

(NED TIJDSCHR HEMATOL 2022;19:125–31)

Richtlijn behandeling multipel myeloom 2021: een samenvatting en een reflectie over waarden

SAMENVATTING

De richtlijn behandeling multipel myeloom is recentelijk herzien en te vinden op de website van de Nederlandse Vereniging voor Hematologie. Dit artikel is geen herhaling van deze richtlijn, maar beschrijft enkele overwegingen ten aanzien van de keuzes die worden gemaakt in de richtlijn. Het eerste deel betreft een korte samenvatting van de richtlijn met de belangrijkste wijzigingen en is geschreven vanuit klinisch perspectief, waarbij is uitgegaan van de effectiviteit van de nieuwe behandelingen. Overigens worden in de richtlijn, daar waar mogelijk, stop- en startcriteria beschreven om onnodig ineffectieve behandeling te voorkomen, alsmede worden bij gelijke effectiviteit niet alleen het bijwerkingenprofiel, maar ook de kosten betrokken in de keuze voor therapie. Voor een uitgebreide onderbouwing van de richtlijn en de referenties wordt verwezen naar de richtlijn, te raadplegen via https://hematologienederland.nl/wp-content/uploads/2021/09/RICHTLIJN-behandeling-MM-2021-geautoriseerd-11.05.2021-v15092021.pdf.

Het tweede deel beschrijft de richtlijn vanuit het economische/maatschappelijke perspectief. Veel van de regimes die in de richtlijn de voorkeur genieten vanwege hun effectiviteit en dus waarde voor de patiënt, worden nog niet vergoed en bevinden zich in de sluis. Dit komt voort uit de hoge kosten voor de behandelingen. We beschrijven de dilemma’s en mogelijke oplossingen voor het verbeteren van de kosteneffectiviteit.

(NED TIJDSCHR HEMATOL 2022;19:4-13)

CAR-T-celtherapie voor multipel myeloom: een veelbelovende strategie in opkomst

SAMENVATTING

CAR-T-celtherapie is een innovatieve cellulaire immuuntherapie voor het multipel myeloom (MM). Klinische studies met CAR-T-cellen gericht tegen het B-cel-maturatieantigeen (BCMA), waaronder de KarMMa- en CARTITUDE-studies, tonen positieve resultaten bij patiënten met een uitgebreid voorbehandeld MM. Op basis van deze veelbelovende gegevens is zeer recent goedkeuring van de ‘Food and Drug Administration’ (FDA) verkregen voor toepassing van het CAR-T-celproduct ide-cel in de behandeling van een refractair of recidief MM. Ide-cel is daarmee de eerste geregistreerde CAR-T-celtherapie voor MM. In dit artikel bespreken we naast de resultaten van de verst gevorderde anti-BCMA-CAR-T-celstudies ook de belangrijkste bijwerkingen van deze behandeling, waaronder hematologische toxiciteit, het ‘cytokine release syndroom’ en neurotoxiciteit. Tevens bespreken we factoren die de toepasbaarheid van CAR-T-cellen in de behandeling van MM vooralsnog limiteren en exploreren we strategieën om de effectiviteit van CAR-T-celtherapie verder te verbeteren. Ten slotte blikken we vooruit op aankomende studies om de plaats van CAR-T-celtherapie in het therapeutisch arsenaal voor MM verder te bepalen.

(NED TIJDSCHR HEMATOL 2021;18:272-80)

Handelwijze bij bloedtransfusieproblematiek bij patiënten die worden behandeld met daratumumab (anti-CD38)

SAMENVATTING

Daratumumab is een monoklonale antistof gericht tegen CD38 en wordt voorgeschreven voor de behan¬deling van multipel myeloom. Anti-CD38-antistoffen interfereren met de indirecte antiglobulinetest die in het kader van een bloedtransfusie wordt uitgevoerd. Hierdoor kan de aanwezigheid van deze antistoffen de selectie van compatibele erytrocyten vertragen. In dit multicenteronderzoek is de screening van irre¬gulaire antistoffen met behulp van met dithiothreitol behandelde testcellen gevalideerd voor gebruik vol¬gens de normen in de vigerende bloedtransfusie¬richtlijn. Daarnaast zijn aanbevelingen opgesteld voor een werkwijze voor kliniek en laboratorium die de selectie van geschikte erytrocytenconcentraten voor patiënten die worden behandeld met anti-CD38 monoklonale antistoffen mogelijk maken.

NED TIJDSCHR HEMATOL 2020;17:115-23)

Wijzigingen in de richtlijn ‘Behandeling multipel myeloom 2018’

SAMENVATTING

Recentelijk verscheen de richtlijn ‘Behandeling multipel myeloom 2018’. Hierna vindt u de belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de richtlijn uit 2015. Deze betreffen de initiële behandeling van patiënten die in aanmerking komen voor een autologe stamceltransplantatie, de initiële behandeling van patiënten die niet in aanmerking komen voor een autologe stamceltransplantatie en de patiënten met een recidief van de ziekte. De wijzigingen zijn gebaseerd op nieuwe klinische gegevens die beschikbaar zijn gekomen uit gerandomiseerde fase 3-studies. De meest recente versie van de gehele richtlijn is te vinden op de websites van zowel de NVvH als HOVON. De richtlijn wordt per module aangepast. De verwachting is dat dit in de komende maanden reeds zal gebeuren, aangezien op korte termijn diverse behandelcombinaties worden geregistreerd en hopelijk ook beschikbaar zullen komen. Deze samenvatting betreft de patiënten die niet in studieverband kunnen worden behandeld. Te allen tijde geldt dat behandeling binnen studieverband de voorkeur verdient.

(NED TIJDSCHR HEMATOL 2018;15:108–14)

Swammerdamprijs 2017

Nieuwe behandelstrategieën voor het recidief en therapieresistent multipel myeloom

SAMENVATTING

Op 17 november 2016 promoveerde mw. drs. I.S. Nijhof aan de Universiteit van Utrecht op haar promotie-onderzoek, getiteld ‘Beyond the horizon- New treatment strategies for relapsed/refractory multiple myeloma’, onder begeleiding van promotor prof. dr. H.M. Lokhorst en co-promotores dr. T. Mutis en dr. N.W.C.J. van de Donk. Hieronder zijn de belangrijkste bevindingen van het onderzoek weergegeven. Dr. I.S. Nijhof heeft tijdens het Dutch Hematology Congress in Papendal op donderdag 26 januari 2017 het Jaap Steenbergen Stipendum voor het beste proefschrift van 2016 gewonnen.

(NED TIJDSCHR HEMATOL 2017;14:98–102)