Dat lichaamsbeweging van vitaal belang is voor mensen die voor kanker behandeld worden of behandeld zijn is algemeen bekend. In Australië is dat besef als eerste land ter wereld verankerd in de behandelrichtlijnen voor kanker. De Clinical Oncology Society of Australia (COSA) beveelt sinds 2018 aan dat bewegingsoefeningen een vast onderdeel van kankerbehandelingen moeten zijn, met name als het gaat om het tegengaan van bijwerkingen. Daarnaast moet in de hele oncologische zorgketen aandacht voor het belang van lichaamsbeweging zijn, en moeten patiënten ondersteund worden bij het behalen van hun beweegdoelen. Begeleiding door een fysiotherapeut moet ook bij de standaardzorg meegenomen worden. Zoals dr. Prue Comie, voorzitter van het COSA-comité dat zich op lichaamsbeweging richt stelt: “Als alle voordelen van lichaamsbeweging in pilvorm zouden bestaan, dan zou elke patiënt om die pil vragen, zou elke oncoloog die pil voorschrijven en zou elke regering die pil vergoeden.”
In andere landen, ook Nederland, worden er allerlei aanbevelingen gedaan en wordt het nut en belang van lichaamsbeweging bij kanker breed onderschreven. Toch is het nog nergens zo ver dat lichaamsbeweging officieel geïntegreerd is in de standaardbehandelingen, zoals dat in Australië het geval is.
Het Australische besluit om lichaamsbeweging tot integraal onderdeel van elke kankerbehandeling te maken is gebaseerd op een grote hoeveelheid klinische studies die allemaal de voordelen aantonen van lichaamsbeweging, bij een grote verscheidenheid aan kankers in diverse stadia.
Veel onderzoek is gedaan naar de vraag of lichaamsbeweging een zinvolle aanvullende therapie kan zijn naast de standaardbehandeling. Tientallen studies bevestigen dat. Zo zijn er 61 klinische studies omtrent vrouwen met borstkanker in diverse stadia, en uit al die studies komt naar voren dat vrouwen die naast hun kankerbehandeling ook een beweegprogramma volgden hun kwaliteit van leven een stuk beter waardeerden en dat hun energieniveau en kracht verbeterden. Daarnaast ervoeren zij minder depressiviteit en angst, en nam ook het risico op overgewicht af. (1)
Een andere analyse bestudeerde 28 studies met meer dan 1.000 patiënten met gevorderde kankers zoals leukemie, lymfoom, multipel myeloom, longkanker, borstkanker, darmkanker en prostaatkanker. En ook hier kwam naar voren dat de patiënten die tijdens hun behandeling ook een beweegprogramma volgden significant beter scoorden op gebied van energie, gewichtsbeheersing, conditie, psychosociaal functioneren, slaapkwaliteit en algehele kwaliteit van leven. (2)
COSA adviseert dat mensen met kanker moeten proberen om zo veel mogelijk actief te blijven. Als doel wordt aanbevolen om wekelijks minstens 150 minuten gematigd intensieve beweegactiviteiten te doen, of 75 minuten intensieve activiteiten. Dat kan variëren van wandelen tot joggen, fietsen of zwemmen. Daarnaast wordt aangeraden om twee of drie keer in de week spierversterkende oefeningen met gewichten te doen. Daarbij is het wel zaak dat het fysieke programma op maat wordt vastgesteld, rekening houdend met de specifieke situatie per patiënt. Ook is het van belang dat er begeleiding door fysiotherapeuten wordt gegeven.
In Nederland maakt onder andere de Stichting Tegen Kanker zich sterk voor het belang van lichaamsbeweging tijdens en na de kankerbehandeling. Bewegen wordt gezien als een belangrijke factor in het verbeteren van fysieke en psychische gezondheid, van de kwaliteit van leven en van het voorkomen dat de kanker terugkeert. Meer beweging versterkt het afweersysteem. Daarnaast geeft beweging kankerpatiënten een stukje regie terug: het geeft mensen het gevoel zelf iets te kunnen doen tegen kanker of de bijwerkingen van de medische behandeling. Dit in tegenstelling tot de medische behandeling zelf, waaraan iemand zich voelt overgeleverd.
Volgens Stichting Tegen Kanker is lichaamsbeweging zinvol in alles stadia van kanker, zelfs in de palliatieve fase. Door te blijven bewegen kunnen patiënten hun kwaliteit van leven bewaken en verbeteren, waarbij streven naar behoud van lichaamsfuncties en afname van bijwerkingen en complicaties bovenaan staan. Onder de noemer ‘Val niet stil als je kanker hebt. Blijf bewegen’ is de Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapie binnen de Lymfologie en Oncologie (NVFL) een campagne begonnen om patiënten met kanker en hun behandelaars te wijzen op het grote belang van bewegen bij kanker.
In Nederland bestaat er geen behandelrichtlijn omtrent bewegen bij kanker, zoals in Australië. De Stichting Tegen Kanker adviseert kankerpatiënten om zich aan de Nederlandse norm Gezond Bewegen (NNGB) te houden. Dat houdt in dat mensen minstens een half uur per dag (eventueel opgedeeld in blokken van 10 minuten) matig intensief bewogen moet worden, bijvoorbeeld wandelen. Ook gewone dagelijkse activiteiten tellen mee: denk aan tuinieren, stofzuigen, fietsen. Het bewegen kan simpelweg een onderdeel van de dagelijkse routine zijn.
Bronnen
Bezoek de website van Stichting Tegen Kanker voor meer informatie over bewegen bij kanker.
