Onderzoekers verbonden aan UMCG in Groningen hebben ontdekt dat een bestaande ontstekingsremmer de groei van een bepaald type kankercellen remt. Het gaat om chromosomaal instabiele kankercellen; kankercellen met veel fouten in hun DNA. Wetenschappelijk tijdschrift Nature publiceerde het Groningse onderzoek onlangs.
Het bestaande geneesmiddel tocilizumab is een ontstekingsremmer die vooral wordt ingezet bij de behandeling van reuma. Tocilizumab blokkeert de signaalstof IL-6, en dat blijkt een remmend effect te hebben op chromosomaal instabiele kankercellen. De onderzoekers stelden dat vast in gekweekte cellen en in muismodellen. Omdat het om een bestaand, goedgekeurd middel gaat met een bekend bijwerkingenprofiel, staat in principe weinig in de weg om tocilizumab in de toekomst ook in te zetten bij bepaalde soorten kanker.
Chromosomale instabiliteit doet zich voor wanneer cellen zich delen en hun erfelijk materiaal over twee nieuwe cellen verdelen. In kankercellen verloopt dat proces vaak niet foutloos, en dat leidt tot cellen met een afwijkende hoeveelheid erfelijk materiaal. Gezonde cellen maken zelden dergelijke fouten, en daarmee is chromosomale instabiliteit een eigenschap die kankercellen van gezonde cellen onderscheidt.
Chromosomale instabiliteit wordt ook geassocieerd met een groter risico op uitzaaiing en een slechtere prognose voor de patiënt. Agressieve kankers, zoals borstkanker, worden vaak met chromosomale instabiliteit geassocieerd. Als gevolg van deze eigenschap wordt er in kankercellen een ontstekingsreactie geactiveerd, maar waarom kankercellen deze ontstekingsreactie activeren en wat hiervan het moleculair mechanisme is, was nog onbekend.
De Groningse onderzoekers richtten zich op de signaalroutes bij kankercellen met chromosomale instabiliteit en met name op de cGAS-STING route in laboratorium gekweekte borstkankercellen. Die route fungeert als een signaal dat zorgt dat het immuunsysteem kan reageren op infecties. De signaalstof IL-6 blijkt in dat proces essentieel te zijn. Signaalstoffen zijn stoffen die aangemaakt worden als gevolg van een reactie in de cel, in dit geval chromosomale instabiliteit, en die een nieuw proces, bijvoorbeeld celoverleving, aanschakelen.
In het onderzoek ontdekte het UMCG-team dat tocilizumab, een bestaande ontstekingsremmer die wordt gegeven bij reuma, de groei van chromosomaal instabiele kankers remt. Dit toonden zij aan in zowel muizen als op het laboratorium gekweekte humane kankercellen. Op de meeste gezonde cellen had deze onstekingsremmer weinig effect, maar chromosomaal instabiele kankercellen bleken zeer gevoelig hiervoor. Dit biedt uitkomsten voor mogelijke nieuwe behandelingen tegen kanker, omdat je op deze manier heel selectief kankercellen kunt remmen. Door IL-6 te remmen met tocilizumab kan de groei van agressieve kankers mogelijk worden tegengegaan.
De Groningse onderzoekers hopen op korte termijn te kunnen starten met klinische trials naar de werking van tocilizumab in patiënten met kanker. De eerste resultaten van die studies kunnen al over zo’n 5 jaar bekend zijn.
Referentie
