Is gezondheid aan sociale klasse en opleiding gebonden? De cijfers zijn duidelijk: mensen uit minder welvarende huishoudens leven gemiddeld minder lang. Om te onderzoeken hoe de gezondheid van deze kwetsbare groepen kan verbeteren starten en vier onderzoeken binnen het kader van de Nationale Wetenschapsagenda (NWA). Het programma wordt uitgevoerd door ZonMw en NWO, en medegefinancierd door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).
Door de jaren heen is de gemiddelde levensverwachting in Nederland gestegen: steeds meer mensen blijven langer gezond. Toch kampen mensen in een lage sociaaleconomische positie met relatief grote gezondheidsachterstanden. Onderzoekers gaan nu met maatschappelijke partijen en doelgroepen samenwerken om te komen tot een betere aanpak. Daarbij gaat het om de volgende vier gehonoreerde projecten.
Door: Prof. dr. E. de Vet en dr. J. van Berkel – Universiteit Wageningen
Dit project streeft ernaar om gezondheidspotentieel in leefstijlgedrag en mentale gezondheid te realiseren voor twee groepen in een kwetsbare positie: bijstandsgerechtigden en mensen met (risico op) problematische schulden. Sociaal beleid kan de positie en gezondheid van deze twee groepen bevorderen, maar kan ook negatieve effecten hebben. Dit project beoogt een doorbraak in gezondheidspotentieel te realiseren door het creëren van inzichten in hoe sociaal beleid kan bijdragen aan het realiseren van gezondheidspotentieel, en het implementeren van deze inzichten om doorbraken voor deze groepen te kunnen bereiken.
Door: Prof. dr. M. Bussemaker – LUMC
Mensen met een lagere sociaaleconomische positie hebben een minder goede gezondheid doordat ze in sociaal minder goede omstandigheden leven, wat vervolgens vaak leidt tot meer stress en weer andere gezondheidsproblemen. Dit patroon van sociaaleconomische clustering van gezondheidsproblemen wordt ook wel syndemisch genoemd. Om gezondheidsongelijkheid te verminderen willen we met dit onderzoek de veerkracht van gemeenschappen versterken om met syndemische kwetsbaarheid om te gaan. De wijken en burgers zelf staan centraal in deze aanpak. Door co-creatie gedurende het hele project, in twee wijken, zullen we een veerkracht methode ontwikkelen om de structurele mechanismen aan te pakken die tot syndemische kwetsbaarheid leiden in een wijk of gemeenschap.
Dr. C. Dedding – Amsterdam UMC
Het doel van dit project is om het gezondheidspotentieel van mensen met een lage sociaaleconomische positie te vergroten en te voorkomen dat gezondheidsverschillen verder toenemen. Dat doen we door de groeiende digitale ongelijkheid in relatie tot gezondheid onder de loep te nemen. We stellen een radicale verandering in de dominante cultuur, structuur en praktijken van de hele eHealth keten voor. Daartoe faciliteren we een collectief leerproces om een holistisch begrip van het probleem en kansen te creëren, en om structuren (beleid, procedures en infrastructuren), cultuur (hoe kennis wordt opgebouwd, wat telt als succesvolle innovatie) en praktijken (co-creatie van diensten en ontwikkelen van alternatieve oplossingen/trajecten) fundamenteel te veranderen.
Door: Dr. C.B.M. Kamphuis en Dr. G.W.J.M. Stevens – Universiteit Utrecht
Jongeren die opgroeien in armoede lopen een verhoogd risico op mentale gezondheidsproblemen door verschillende, aan armoede-gerelateerde risicofactoren die elkaar ook onderling kunnen versterken, bijvoorbeeld stress in het gezin, sociale uitsluiting en een onveilige buurt. Om een doorbraak te realiseren, past dit project de complexe, adaptieve systeemtheorie toe om inzicht te krijgen in het complexe systeem van interacterende factoren onderliggend aan het verband tussen armoede en de mentale gezondheid van jongeren, en een systeem-gerichte, integrale aanpak te ontwikkelen voor de verbetering van de mentale gezondheid van jongeren die opgroeien in armoede.
Het programma gezondheidsverschillen valt binnen de Nationale Wetenschapsagenda (NWA). NWO voert de NWA sinds 2018 uit in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Het doel van het onderzoek in de NWA is een positieve, structurele bijdrage leveren aan de kennismaatschappij van morgen, door vandaag bruggen te slaan en met elkaar wetenschappelijke en maatschappelijke uitdagingen aan te gaan. Hier wordt onder andere invulling aan gegeven via thematische programmering in samenwerking met ministeries. Het doel van de thematische NWA-programma’s, waarin wordt samengewerkt met ministeries, is om antwoorden te vinden op actuele maatschappelijke vragen. Al het onderzoek is interdisciplinair opgezet en betrekt zowel de gehele breedte van de kennisketen als relevante maatschappelijke partners.
Meer informatie
