Terwijl de wereld in de ban is van de coronavaccins wordt ook op twee andere fronten hard gewerkt in de strijd tegen de pandemie. Want naast vaccins, die helpen voorkomen dat mensen ziek worden zijn ook snelle en betrouwbare testmethoden van groot belang. De derde sleutelfactor om de pandemie de baas te worden is een effectief medicijn. Dat kan ervoor zorgen dat mensen minder ernstig ziek worden, minder kans hebben om te overlijden, en sneller weer beter te worden. Deze week meldt de Amerikaanse farmagroep Eli Lilly dat een combinatie van twee geneesmiddelen gezorgd heeft voor een daling van ziekenhuisopnames en sterfgevallen met 70% bij patiënten in de hoogste risicogroep.
Het gaat om de synthetische antilichamen bamlanivimab en etesivimab. De combinatietherapie is in de BLAZE-1 studie getest bij 1.035 patiënten, die tot de hoogste risicogroep voor corona behoorden op grond van leeftijd of medische conditie, en die positief getest waren maar nog niet in een ziekenhuis waren opgenomen. Het wetenschappelijk tijdschrift Journal of the American Medical Association (JAMA) publiceerde onlangs de bevindingen van de BLAZE-1 studie.
De middelen bamlanivimab (LY-CoV555) en etesevimab (LY-CoV016) werden beide in een dosering van 2800 milligram via een infuus toegediend. Bij de 1.035 patiënten die in de BLAZE-1 studie betrokken waren werden 11 mensen die de combinatiemiddelen toegediend kregen zo ziek dat ze in het ziekenhuis opgenomen moesten worden, wat neerkomt op 2,1%. Bij de patiënten in de placeboarm van de studie moesten 36 mensen opgenomen worden, wat gelijk staat aan 7%. Het risico om in het ziekenhuis opgenomen te moeten worden was dus 70% lager (p-0,0004). Van de 1.035 patiënten overleden er uiteindelijk 10, allen in de placeboarm.
De resultaten van de BLAZE-1 studie bevestigen wat in een eerdere fase-2 studie al was opgemerkt en ze geven aan dat antilichamen een rol kunnen spelen in de strijd tegen de pandemie, denkt dr. Daniel Skovronsky, president van Lilly Research Laboratories.
Het middel bamlanivimab was in de Verenigde Staten al door medicijnwaakhond FDA goedgekeurd als noodbehandeling (emergency use authorization, EUA) bij milde tot gematigde COVID-19 bij patienten in de risicogroep. Afgelopen november diende Eli Lilly een verzoek bij de FDA in om de combinatie bamlanivimab en etesevimab voor gebruik in noodgevallen goed te keuren. De FDA beraadt zich daar nog op, en de resultaten van de BLAZE-1 studie zullen meegewogen worden.
Eli Lilly meldt dat de productie van de twee antilichamen opgevoerd zal worden en denkt medio dit jaar een miljoen doses wereldwijd te kunnen leveren. Dat lijkt weinig in vergelijking tot de enorme aantallen vaccins, maar het gaat hier om een geneesmiddel dat alleen bestemd is voor mensen in de hoogste risicogroep, die met COVID-19 besmet raken en die nog niet in een ziekenhuis opgenomen zijn.
Bamlanivimab is een synthetisch antilichaam dat zich richt op een bepaald eiwit in het coronavirus, waardoor het virus zich minder makkelijk aan menselijke cellen kan hechten. Het antilichaam is gebaseerd op antilichamen uit het bloed van een van de eerste Amerikaanse COVID-19 patiënten, die van de ziekte herstelden. Etesevimab is eveneens een antilichaam dat verhindert dat het SARS-CoV-2 virus zich aan menselijke cellen hecht, en is ontdekt en ontwikkeld in China.
BLAZE-1 is een gerandomiseerde dubbelblind placebo-gecontroleerde fase 2/3 studie om effectiviteit en bijwerkingenprofiel vast te stellen van ofwel bamlanivimab alleen of in combinatie met etesevimab als behandeling voor hoogrisico patiënten die positief getest zijn voor COVID-19 maar nog niet in een ziekenhuis zijn opgenomen. In fase 2 werden patienten behandeld met ofwel alleen bamlanivimab (uitgesplitst in drie doseringen van 700, 2800 en 7000 mg), de combinatie bamlanivimab met etesevimab (2800 mg van beide) of placebo. In fase 3 werd alleen de combinatietherapie vergeleken met placebo. Primair doel van de studie was vaststellen hoeveel patiënten in het ziekenhuis opgenomen moesten worden, of overleden over een periode van 29 dagen. Secundaire uitkomsten waren onder meer of er na 7 dagen een daling waarneembaar was in virale activiteit en hoe lang het duurde totdat de ziekteverschijnselen blijvend verdwenen waren.
Een andere studie, BLAZE-4, is nog gaande. Die studie is erop gericht om vast te stellen of lagere doseringen van de middelen kunnen volstaan. In plaats van 2800 mg van beide middelen intrevaneus toe te dienen krijgen patienten in de BLAZE-4 studie 700 mg bamlanivimab en 1400 mg etesevimab toegediend. Er zijn plannen om te onderzoeken of nog lagere doses ook effectief kunnen zijn en of subcutane toediening een optie is. Volgens Eli Lilly zijn die studies zinvol omdat daardoor meer patiënten met dezelfde hoeveelheid geneesmiddelen behandeld kunnen worden, en omdat subcutane toediening minder bewerkelijk en langdurig dan intraveneuze toediening is.
Referenties
Lees ook het persbericht van Eli Lilly.
