Mensen die met chemotherapie behandeld worden hebben haast altijd te maken met bijwerkingen. Die worden vaak veroorzaakt doordat de chemotherapie ook gezond weefsel treft. Veel mensen maken melding van problemen met de mondgezondheid. Een droge mond, gevoelige plekken en zweertjes kunnen het lastig maken om te eten, te drinken en soms zelfs te praten.
Meestal zijn deze mondklachten op hun hevigst na ongeveer een week nadat de chemobehandeling is begonnen, en houden ze aan tot een week of twee nadat de behandeling eindigt. Dat wil echter niet zeggen dat patiënten de mondproblemen maar voor lief moeten nemen. Er zijn wel degelijk dingen die mensen kunnen doen –of laten- om mondklachten te voorkomen of verminderen.
- Poets voorzichtig
Gebruik een zachte tandenborstel bij het tandenpoetsen, en wees voorzichtig met het tandvlees. Als er sprake is van ernstige mondklachten en zweertjes, maak dan de tanden schoon met speciale wattenstaafjes of sponsjes. - Poets vaak
Reinig je tanden –voorzichtig!- na elke maaltijd of snack, en voor het slapen gaan. - Flossen
Een goede mondhygiëne voorkomt de opbouw van bacteriën die infecties kunnen veroorzaken. Gebruik dus een tandenstoker en flos regelmatig. Let er wel op dat je tandvlees niet gaat bloeden. - Spoelen
Regelmatig de mond spoelen helpt ook bij klachten zoals een droge mond of zweertjes. Kies dan liever niet voor de soms agressieve mondwaters die je bij de drogist koopt, maar maak zelf een oplossing van 1/4 theelepel natriumbicarbonaat (‘baking soda’) en 1/8 theelepel zout in een glas warm water. - Eerst naar de tandarts
Het is een goed idee om voordat de chemokuur start eerst bij de tandarts of mondhygienist langs te gaan. Bespreek de komende behandelingen en laat onderzoeken hoe het gesteld is met je tandvlees en slijmvliezen. Mogelijk kan de tandarts zelfs medicatie voorschrijven, zoals speciale mondspoelmiddelen die niet gewoon bij de drogist te koop zijn. - Drink veel water
Het is bijna een open deur, maar drink voortdurend kleine slokjes water om zo je mond vochtig te houden. Een idee is om op ijsklontjes te sabbelen, de kou helpt ook om de pijn van de zweertjes te verlichten. Wat ook helpt om de mond vochtig te houden is sabbelen op (suikervrije) snoepjes. - Gebruik een rietje
Wie veel last van zweertjes in de mond heeft kan ervoor kiezen om door een rietje te drinken. Zo wordt direct contact tussen vloeistof en de slijmvliezen vermeden, en dat zorgt voor minder irritatie. - Vergeet de lippen niet
Gebruik lippenbalsem of cacaoboter om je lippen te verzorgen en soepel te houden. Ben je veel in de buitenlucht, kies dan voor lippenbalsem met ingebouwde UV-bescherming.
Voedingsadviezen
Ook letten op wat je wel en niet eet kan helpen om de mondproblemen als gevolg van je chemobehandeling te verminderen.
- Kies voor koud
Koud voedsel zoals schepijs, frozen yoghurt of ijslollies zijn makkelijker te verdragen als je last van zweertjes of overgevoeligheid hebt. De kou werkt verzachtend op pijnlijk tandvlees en slijmvliezen. - Kies voor zacht
Kies ook voor zacht voedsel dat de slijmvliezen ontziet. Denk aan soep, maar ook aan puree, havermoutpap of roerei. Pas ook op met te warm voedsel. Eet liever lauwwarm voedsel, of zelfs op kamertemperatuur. Zo ontzie je je gevoelige mond. - Voedsel om te vermijden
- Hard of krokant voedsel zoals crackers, chips of geroosterd brood;
- Erg pikant, zout of zoet voedsel zoals oude kaas, curries of bonbons;
- Zuur voedsel, zoals citrusvruchten en vruchtensappen;
- Medicinale hulp
Er bestaan medicijnen die kunnen helpen bij zweertjes in de mond. Zowel op doktersvoorschrift als in de vrije verkoop. Zo zijn er spoelmiddelen die als het ware een beschermende coating op je mondslijmvlies aanbrengen voordat je gaat eten of drinken. Overleg met je behandelend arts om te horen wat er mogelijk is.
Meer informatie
Website kanker.nl heeft een informatiepagina over chemotherapie en mondgezondheid
