Special

MorphoMIL: op AIgebaseerde technologie analyseert 3D-celvormen en kan ontwikkeling kankermedicijnen versnellen

Wetenschappers van The Institute of Cancer Research (ICR) in Londen (VK) hebben een geavanceerde AI-methode ontwikkeld die met 99,3% nauwkeurigheid kan voorspellen hoe kankercellen reageren op medicijnen, puur door hun driedimensionale vorm te analyseren. De technologie, MorphoMIL genaamd, onderzocht meer dan 95.000 melanoomcellen en ontdekte zelfs minimale verschillen tussen medicijnen met vergelijkbare werking. Het onderzoek, gepubliceerd in het vaktijdschrift Cell Systems, kan de ontwikkeling van nieuwe kankerbehandelingen mogelijk met jaren versnellen.

Gekweekt bloed zal donorbloed voorlopig niet verdringen maar biedt wel nieuwe behandelperspectieven

In het laboratorium van dr. Emile van den Akker, groepshoofd binnen de ‘medical priority Anemia’ bij Sanquin, werd de procedure om op kleine schaal bloed te kweken ontwikkeld. De uitdaging was nu het verhogen van de opbrengst, wat aanleiding gaf om samen te werken met de TU Delft en Getinge om op grotere schaal bloed te kweken in bioreactoren. De TU Delft helpt bij het opschalen van de kweekcondities, terwijl Getinge de bioreactoren ontwikkelt. Het team van Van den Akker beschikt over de kennis om bloedvormende stamcellen om te zetten in rode bloedcellen. Zo vaart dit consortium gezamenlijk een innovatieve koers in de productie van kweekbloed.

UMCG gaat zelf CAR T-cellen produceren als behandeling bij recidief/refractair multipel myeloom

Binnenkort start een landelijk onderzoek naar de toepassing van zelfgeproduceerde chimere antigeenreceptor (CAR) T-cellen voor de behandeling van patiënten met recidief/refractair multipel myeloom. Dit veelbelovende project, uitgevoerd door het UMCG in samenwerking met het Amsterdam UMC, heeft een looptijd van 6 jaar en wordt gefinancierd door een subsidie van 16,5 miljoen euro van Zorginstituut Nederland en ZonMW. Dr. Wilfried Roeloffzen, internist-hematoloog in het UMCG, is nauw betrokken en licht het onderzoek toe en deelt zijn visie op de potentiële impact van deze therapie.

‘Hiermee kunnen we ruim 800 eiwitten detecteren uit slechts één druppel bloed’

Waldenström’s macroglobulinemie (WM) is een zeldzame vorm van beenmergkanker waarbij kwaadaardige B-lymfocyten een specifiek eiwit, IgM, produceren en in het bloed afscheiden.^1,2 Hoewel behandelingen zoals chemo-immunotherapie en remmers van Bruton-tyrosinekinase (BTK) beschikbaar zijn, kunnen deze de ziekte niet genezen.^1,2 De symptomen en ziektelast variëren sterk tussen patiënten, maar de oorzaken van deze verschillen zijn nog niet volledig duidelijk. Recente onderzoeken suggereren dat inflammatie de behandelingsrespons bij WM-patiënten beïnvloedt, maar er is meer onderzoek nodig om de rol van inflammatie en andere factoren te doorgronden.^3–5 Dr. Pieter Langerhorst, onderzoeker Moleculaire Hematologie bij Sanquin Amsterdam in de groep van Dr. Maartje van den Biggelaar, doet daarom in samenwerking met het Amsterdam UMC onderzoek door middel van Plasma Proteomics om meer inzicht te verkrijgen in deze processen.

KWF-investering stimuleert innovatief onderzoek naar myeloproliferatieve neoplasmata en acute myeloïde leukemie

In 2025 wordt dankzij de steun van KWF Kankerbestrijding een belangrijke stap gezet in de strijd tegen kanker. Vijf veelbelovende onderzoeken, uitgevoerd door onderzoekers van het Erasmus MC, gaan van start. Met een investering van meer dan 7,7 miljoen euro wordt innovatief onderzoek mogelijk gemaakt, waarmee nieuwe inzichten en behandelingen in de strijd tegen kanker in zicht komen. Twee van deze onderzoekers, dr. Hélène Gleitz van de afdeling Ontwikkelingsbiologie en dr. Stefan Erkeland van de afdeling Immunologie, doen onderzoek naar hematologische aandoeningen en nemen ons mee in hun onderzoek. Dr. Gleitz richt zich op myeloproliferatieve neoplasmata (MPN) en de impact op de hersenen, terwijl dr. Erkeland zich bezighoudt met T-celimmunotherapie bij patiënten met acute myeloïde leukemie (AML).

‘MILDE GRAFT-VERSUSHOSTZIEKTE IS EEN BEWIJS DAT GETRANSPLANTEERDE IMMUUNCELLEN HUN WERK DOEN’

De ontwikkelingen op het gebied van de hematologie staan niet stil, ook niet op het gebied van stamceltherapie. Recent baarden wetenschappers uit Australië enig opzien door de ontwikkeling van een nieuwe methode om autologe stamcellen te kweken uit humane pluripotente stamcellen¹. Een mogelijke doorbraak, die korte metten kan maken met donortekorten. Tijd om de balans op te maken rond stamceltransplantaties in Nederland, en een blik in de toekomst te werpen met prof. dr. Hendrik Veelken, sinds 2010 hoogleraar en afdelingshoofd Hematologie in het LUMC.

VOORWOORD