Dat bepaalde voedingspatronen en diëten een gunstig effect op de gezondheid hebben wordt meer en meer met wetenschappelijk bewijs ondersteund. Veel aandacht is er voor het Mediterrane dieet of varianten daarvan, waarbij verse groente en fruit,Eten zoals op het Afrikaanse platteland is mogelijk goed voor ons afweersysteem veel vis en olijfolie centraal staan. En ook van het DASH-dieet is aangetoond dat het goed is voor hart en bloedvaten en mogelijk de kans op bepaalde kankers verlaagt. Wordt het Afrikaans dieet de nieuwe health food hype? Een internationaal onderzoek waaraan ook internist Quirijn de Mast (Radboudumc) meewerkte in Tanzania laat interessante resultaten zien. Wetenschappelijk tijdschrift Nature Immunology besteedde aandacht aan deze studie.
De Mast bestudeerde in Tanzania het voedingspatroon van stadsbewoners en plattelandsbewoners en het effect daarvan op de darmen en het afweersysteem. Het viel al snel op dat de stadsbewoners een dieet hebben dat niet zo veel van het Europese verschilt. Net als wij eten mensen in de grote stad graag hoogbewerkt voedsel, zoals witte rijst in plaats van zilvervliesrijst, met meer vlees en zuivel, en waarbij vaak wordt gefrituurd in vet of olie. Op het Tanzaniaanse platteland eten mensen hooguit een keer per week vlees en wordt een vezelrijk dieet met hele granen, groenten, fruit, peulvruchten en bonen gegeten.
Voor het onderzoek werden gezonde jonge Afrikaanse mannen op het platteland in een speciaal popup-restaurant driemaal daags van een ‘Westerse’ maaltijd voorzien met veel vet, vlees, suikers en calorieen en met veel hoogbewerkte producten als mayonaise en tomatenketchup. Een groep stadsbewoners kreeg juist tijdelijk een traditioneel plattelandsdieet te eten. Bij beide groepen werden de effecten van de diëten op het lichaam gemeten door onder meer de ontlasting te analyseren.
Bij aanvang studie waren duidelijke verschillen in de darmflora tussen de plattelands- en stadsbewoners te zien. Waarbij de samenstelling van het microbioom bij de plattelandsbewoners gevarieerder en gezonder was dan bij de stadsbewoners. Veel mensen trekken echter van het platteland naar de grote steden, waar meer werk is. Hun eetpatroon verandert dan vaak: mensen komen in contact met Westers voedsel, fastfood, snacks en meer vlees. En het blijkt dat ook de manier waarop mensen eten bereiden verandert: in plaats van voedsel te koken wordt er meer gefrituurd. In de steden van Tanzania, en in andere Afrikaanse landen, is als gevolg van de verandering in eetpatroon een explosie van welvaartsziekten gaande. Diabetes type 2, obesitas, hart- en vaatziekten rukken steeds meer op.
Quirijn de Mast en zijn team stelden vast dat plattelandsbewoners veel meer flavonoïden in hun bloed hebben dan stadsbewoners. Flavonoïden is een groep plantaardige bestanddelen die bekend staan om hun anti-inflammatoire werking. Ze komen vooral veel voor in groente en fruit met krachtige kleuren. Met name de stof apigenine trok daarbij de aandacht. Die stof komt vooral voor in selderij, peterselie, kamille en de schil van citrusvruchten.
De samenstelling van de darmflora was ook wezenlijk anders bij de plattelandsbewoners. Sommige bacteriën staan bekend als ontstekingsveroorzakers, en juist die bacteriën werden veel minder aangetroffen bij de plattelandsbewoners. De grotestadsbewoners hadden beduidend meer van deze schadelijke bacteriën in hun darmen, maar altijd nog lang niet zo veel als de gemiddelde Nederlander.
Het internationale onderzoek van Quirijn de Mast en collega’s maakt onderdeel uit van het door de EU gefinancierde TransMic project. Daarin wordt de rol van voeding en van de darmflora bestudeerd in Tanzania en Burkina Faso teneinde meer aan de weet te komen over het menselijk afweersysteem.
Referenties
Lees een uitgebreider artikel over het onderzoek van Quirijn de Mast op de website van Radboudumc.
Lees meer over het TransMic onderzoek dat door de Europese Unie wordt gefinancierd.
