Zaterdag 4 februari is het Wereld Kanker Dag. Reden voor Stella Kyriakides, EU-commissaris voor Volksgezondheid en Voedselveiligheid om de balans op te maken van twee jaar Europees kankerbeleid, samengebald in het Europe’s Beating Cancer Plan, en om alvast een blik in de toekomst te werpen.
“In Europe’s Beating Cancer Plan proberen we elke dag een positief verschil te betekenen voor kankerpatienten en hun families”, zegt Kyriakides. “Het is en blijft mijn grootste prioriteit als EU-commissaris. Laten we in elk geval bedenken dat dit Europese kankerplan is voorbereid en gelanceerd tijdens de grootste volksgezondheidscrisis van de laatste eeuw, die een grote impact heeft gehad op kankerpreventie en kankerzorg. Dat heeft ons des te vastberadener gemaakt om tot een ambitieuze, verenigde aanpak te komen in de strijd tegen kanker, want alleen op die manier zorgen we voor blijvende veranderingen.”
Kyriakides somt op wat er tot dusver is verwezenlijkt in twee jaar Europe’s Beating Cancer Plan. “Een nieuw Europees kenniscentrum voor kanker, de Cancer Inequalities Registry (een EU-breed register omtrent ongelijkheid bij kankerzorg), een EU-netwerk voor jonge kankeroverlevers, een gezamenlijke aanpak rond HPV-vaccinaties… het zijn maar een paar van de mijlpalen die we bereikt hebben. De laatste mijlpaal, en voor mijzelf een bepalend moment, was het vaststellen van nieuwe, wetenschappelijk onderbouwde Europabrede aanbevelingen voor kankerdiagnostiek. Dat heeft 20 jaar geduurd. Nu we voor steeds meer kankertypes beschikken over gerichte screeningtechnieken hebben we een reële kans om de kans op vroege detectie te vergroten en zo zorgprofessionals de beste kans te bieden om levens te redden. We hebben daarom ook onlangs een nieuw Europees kanker beeldvormingsinitiatief gelanceerd, om beter gebruik te maken van digitale technologieën zoals artificiële intelligentie (AI) bij het opsporen van kanker.”
Europe’s Beating Cancer Plan is een ambitieus programma met een robuuste financiële onderbouwing, gaat Kyriakides verder. “De financiële steun van 4 miljard euro is niet eerder vertoond, en met dat geld zijn tientallen veelbelovende projecten van start gegaan in het kader van het EU4Health-programma. Daarbij zitten projecten om kankerscreenings te verbeteren, om een Europees kankernetwerk op te zetten en om de mogelijkheden van e-health beter te benutten.”
Het Cancer Inequalities Registry is een project waar Kyriakides zich sterk voor maakt. Het gaat uit van het principe dat alle Europese burgers op dezelfde kwalitatief hoogwaardige kankerzorg zouden moeten kunnen rekenen, maar de realiteit is voorlopig anders. Het maakt wel degelijk uit waar iemand wordt gediagnosticeerd en behandeld. Het project is een jaar geleden van start gegaan, en deze week zijn de eerste zogeheten landenprofielen verschenen. Het gaat om 29 profielen: die van de 27 EU-lidstaten plus die van Noorwegen en IJsland.
“Met deze profielen kunnen we onderlinge verschillen tussen lidstaten en regio’s beter in kaart brengen”, legt Kyriakides uit. “We zien nu dat er grote ongelijkheid bestaat op gebied van kankersterfte tussen, maar ook binnen Europese landen. En we zien bevestigd dat longkanker verreweg de grootste oorzaak van kankersterfte is. Aan deze ongelijkheden liggen diverse factoren ten grondslag. Denk aan blootstelling aan risicofactoren voor bepaalde kankertypes, maar ook in de capaciteiten van de zorg in de verschillende landen, en de mate waarin mensen toegang hebben tot vroege diagnostiek en kankerzorg van hoge kwaliteit. De landenprofielen zullen helpen om de gebieden waar verbeteringen het hardst nodig zijn te identificeren, en ook een handleiding zijn bij het bepalen van waar interventies en investeringen op het gebied van kankerzorg het best tot hun recht komen.”
Voor wat betreft het komende jaar is Kyriakides optimistisch. “We zullen meer dan 30 beleidspunten doorvoeren. Daarbij behoren onder andere nieuwe aanbevelingen over kankers die met vaccinatie te voorkomen zijn (zoals kankers die veroorzaakt worden door HPV, red.), en we gaan meer inzetten op rookvrije omgevingen om Europese burgers beter te beschermen tegen tabaksrook.”
Kyriakides benadrukt dat het Europe’s Beating Cancer Plan ook na de zittingstermijn van de huidige commissie onder leiding van Ursula von der Leyen door zal blijven gaan. “Dit is een plan voor de lange termijn”, zegt zij. “Het is een prioriteit voor de EU als geheel. We hebben nu al een solide fundament gelegd op een aantal sleutelgebieden. Het moeilijkste is eigenlijk al gedaan: we hebben het proces van de grond getild en momentum opgebouwd. En er zijn veel processen in werking gesteld die significante en duurzame verbeteringen beloven. Belangrijk daarbij is dat de nationale regeringen onze ambities onderschrijven en ondersteunen. Die steun zal er ook nog zijn als het mandaat van de commissie-Van der Leyen afloopt. Daarom geloof ik dat Europe’s Beating Cancer Plan nog decennialang een belangrijke rol zal spelen in de kankerzorg voor de burgers van Europa.”
Meer informatie
Lees meer over het Europe’s Beating Cancer Plan op de website van de EU.
