Dat muziek een kalmerend, verzachtend en soms zelfs pijnstillend effect kan hebben zullen veel mensen beamen. Maar mogelijk gaat het om meer dan alleen een ingebeeld effect. Een recent onderzoek, weliswaar bij muizen, lijkt te suggereren dat geluid daadwerkelijk pijnverlagend werkt, zolang je het beluistert op het juiste volume. Of het nou Beethoven of Beyoncé is maakt niet eens zo veel uit. Het onderzoek werd gepubliceerd in wetenschapstijdschrift Science.
Muziektherapie wordt al jaren ingezet als stressverlager en als pijnbestrijder. Muziek wordt bijvoorbeeld vaak ingezet om de pijn tijdens een bevalling te beheersen, maar ook bij operaties en bij oncologische behandelingen. Het exacte mechanisme achter het heilzame effect van muziek was echter nooit goed in kaart gebracht. Gaat het om puur psychologische effecten, waarbij mensen afgeleid worden van hun pijn? Of vinden er fysieke processen plaats in de hersenen die maken dat de pijn verlicht wordt?
Het onderzoek werd gedaan door Kevin Liu, PhD-onderzoeker aan het National Institute of Dental and Craniofacial Research in de Verenigde Staten. Hij ontdekte dat vooral de relatieve geluidsintensiteit een rol speelt bij het proces. Als een geluid op een laag volume gespeeld wordt lijkt dat de activiteit in de somato-sensorische thalamus te verminderen, en dat is juist het deel van de hersenen dat betrokken is bij het signaleren van pijn.
De wetenschappers deden proeven met muizen, waarbij de diertjes werden geïnjecteerd met een oplossing die pijn aan een van hun pootjes veroorzaakte. Vervolgens werden allerlei soorten geluid afgespeeld, op verschillende volumes. De onderzoekers bekeken wat het gevolg van die geluiden was op het gedrag van de muizen. En het bleek dat de muizen, wanneer er geluid werd afgespeeld, minder geneigd waren hun pootje reflexmatig terug te trekken, en minder afkeer van pijnlijke stimuli vertoonden. De onderzoekers ontdekten ook dat het optimale volume slechts 5 decibel hoger was dan het aanwezige geluid in de kamer. Volgens Liu gaat het om een relatieve waarde: het volume van het ‘pijnstillende’ geluid moet iets hoger zijn dan het aanwezige achtergrondgeluid, afhankelijk van waar men zich bevindt.
Opmerkelijk genoeg leek het –voor de muizen althans- helemaal niets uit te maken wat voor soort geluid er afgespeeld werd. Zelfs geluiden die als onaangenaam golden bleken een pijnstillend effect op de muizen te hebben.
Liu waarschuwt wel dat er nog veel meer onderzoek nodig is om vast te stellen of de menselijke hersenen net zo reageren op geluidsprikkels als bij muizen. Wel denken de onderzoekers dat het huidige onderzoek indicaties geeft over de processen in de hersenen, en een stap in de richting van misschien een nieuwe manier van pijnstilling kan zijn.
Referentie
