Wie denkt aan glaskunst, ziet al snel beelden voor zich van glasblazers die roodgloeiend gesmolten glas met alleen hun adem in prachtige vormen dwingen. Maar er is een andere vorm van glaskunst, die minstens zo betoverend is, en waar geen vlam aan te pas komt. Bij optisch glas draait alles om diepe concentratie en het perfect polijsten van glas. Dezelfde techniek die toegepast wordt bij de vervaardiging van brillenglazen en cameralenzen levert kunstwerken op die het oog verleiden, verwarren en verrukken.
Optisch glas maakt gebruik van drie eigenschappen van glas: het reflecteert, het vertekent, en het breekt het licht. Vanuit welke hoek je ook naar een optisch glaskunstwerk kijkt, en hoe de lichtval ook verandert: steeds ziet het er weer anders uit. Een ander kenmerk van optisch glas is dat het altijd om zee hoogwaardig kristalglas gaat, zonder imperfecties. Hoe zuiverder het glas, des te volmaakter de optische illusie.
De kunstvorm is ontstaan en geperfectioneerd in Tsjechië en Slowakije. De kunstenaar Václav Cígler was in de jaren ’60 een pionier op dit gebied, en zijn abstracte flonkerende kunstwerken zijn zeer gewild bij verzamelaars. Boheems kristal geniet al eeuwen een grote faam, en glaskunstenaars van over de hele wereld trekken naar Tsjechië om daar het vak te leren.
Ook vanuit Nederland, zoals Jan-Joop Ruisch (Rotterdam, 1956). In 1988 bezocht hij –toen nog- Tsjechoslowakije om er een internationaal glassymposium bij te wonen en raakte toen gefascineerd door optisch glas. Ruisch is autodidact maar kreeg wel lessen van de Tsjechische glaskunstslijper Pavel Satrapa. Van hem leerde Ruisch de eerste kneepjes van het slijpen en polijsten van glas. De twee kunstenaars zijn nog altijd goede vrienden.
Jan-Joop Ruisch raakte zo gegrepen door de glasslijpkunst dat hij zich in 1991 in Tsjechië vestigde. Ruisch is vooral geboeid door het spelen met reflecties en licht binnenin zijn objecten, en noemt het zelf ‘werken in vier dimensies’. Een voorbeeld van zijn werk is de serie ‘Lotus’ waarmee Ruisch in 1988 zijn glaskunstcarrière begon. Het is een uiterst minimalistische vorm, een vierkant, staand op een punt, licht achterover hangend. Maar bij nadere beschouwing blijkt het grote diepte te bevatten.
Wie de betoverende glasobjecten van Jan-Joop Ruisch met eigen ogen wil zien kan dat doen bij Galerie Van Dun in Oisterwijk, waar zijn werk ook te koop is. Het Kunstmuseum (voorheen Gemeentemuseum) in Den Haag heeft een grote collectie optisch glas in de collectie.
Meer informatie
