Mensen die de diagnose kanker te horen krijgen hebben nu een veel grotere kans om de ziekte te overleven dan tien jaar geleden. Tussen 2011 en 2020 was de 5-jaarsoverleving 66%, terwijl die van het decennium ervoor nog op 58% lag. Dat blijkt uit cijfers van de Nederlandse Kankerregistratie. Verbeterde en vroegere diagnostiek en innovaties op behandelgebied zorgen voor de verbeterde overleving, en er zijn steeds meer kankersoorten met een relatief gunstige prognose. De verbetering is echter niet over de hele linie hetzelfde. Voor alvleesklierkanker en mesothelioom (‘asbestkanker’) blijven de prognoses onverminderd slecht.
Ook de 10-jaarsoverleving is fors vooruitgegaan. Voor het decennium 1991-2000 lag die nog op 43%, maar voor 2011-2020 was 59% van alle mensen die de diagnose kanker kregen na 10 jaar nog in leven.
Grofweg kunnen de kankersoorten in drie categorieën worden onderverdeeld. Er is een groep met een relatief hoge 5-jaarsoverleving van 75% of meer. Daarnaast is er een middengroep met een 5-jaarsoverleving tussen 30 en 75%. En ten slotte is er een groep kankers met een relatief lage overleving, van minder dan 30%.
| Type kanker | 1991-2000 | 2001-2010 | 2011-2020 |
| Huid (plaveiselcel) | 91 | 93 | 94 |
| Huid (melanoom | 83 | 87 | 92 |
| Borst | 79 | 85 | 88 |
| Baarmoeder | 78 | 79 | 80 |
| Prostaat | 74 | 85 | 88 |
| Schildklier | 74 | 81 | 85 |
De grootste vooruitgang wordt geboekt bij hematologische kankers, zoals leukemie en non-Hodgkinlymfoom. Over de hele linie zijn duidelijke verbeteringen te zien. Onderstaand noemen we een aantal bloed- en lymfeklierkankers, met daarachter de 5-jaarsoverleving voor 1991-2000, 2001-2010 en 2011-2020.
| Hematologische kanker | 1991-2000 | 2001-2010 | 2011-2020 |
| Hodgkin lymfoom | 79 | 83 | 87 |
| CLL | 71 | 82 | 87 |
| Non-Hodgkin (indolent) | 67 | 80 | 86 |
| Non-Hodgkin (agressief) | 40 | 53 | 64 |
| ALL | 29 | 42 | 56 |
| AML | 11 | 16 | 26 |
Daarnaast werd er minstens 10% verbetering van de 5-jaarsoverleving gezien bij prostaatkanker, nierkanker, schildklierkanker, darmkanker, keelkanker, leverkanker en longkanker.
Maar bij een aantal andere kankers wordt vrijwel geen vooruitgang geboekt. De prognoses voor blaaskanker (rond de 54%) en maagkanker (22%) blijft al dertig jaar ongeveer op hetzelfde niveau. En er zijn zelfs diagnoses die al decennialang vrijwel gelijk staan aan een doodvonnis, en waar geen progressie wordt geboekt. Wie anno 2022 te horen krijgt alvleesklierkanker of mesothelioom (asbestkanker) heeft maar 5% kans om na 5 jaar nog in leven te zijn. Diezelfde trieste statistiek geldt voor mensen bij wie alleen uitzaaiingen worden gevonden, maar niet de oorsprong van de kanker. De diagnose ‘primaire tumor onbekend’ (PTO) kent een prognose van 5%.
| Type kanker | 1991-2000 | 2001-2010 | 2011-2020 |
| Mesothelioom | 4 | 4 | 5 |
| Primaire Tumor Onbekend | 4 | 6 | 5 |
| Alvleesklier | 2 | 3 | 5 |
IKNL heeft ook in kaart gebracht wat de impact van COVID-19 was op de kankercijfers. In de jaren 2020 en 2021 was er sprake van oversterfte in Nederland, en die drukte ook op de 1-jaarsoverleving. Voor alle kankers die in 2020 werden gediagnosticeerd lag die 1 procent lager dan in 2019 (81% versus 82%). Het is vooral te wijten aan het stilleggen van de bevolkingsonderzoeken voor darmkanker, borstkanker en baarmoederkanker. Ook werden andere kankers, zoals prostaatkanker, minder gediagnosticeerd omdat veel mensen niet naar de huisarts gingen. Toch blijkt nergens uit de cijfers dat mensen met kanker relatief vaker aan COVID-19 overleden dan mensen zonder kanker.
Meer informatie
Bestudeer alle cijfers in detail op de website van IKNL: www.iknl.nl/nkr-cijfers
