Er is onvoldoende expertise op het gebied van palliatieve zorg bij ongeneeslijke kankerpatiënten. Reden voor kankerfonds KWF om te starten met een landelijk nascholingsprogramma palliatieve zorg voor zorgverleners. Het herkennen van behoeften van patiënten die niet meer beter worden, vraagt om kennis en vaardigheden die nu onvoldoende terugkomen in de opleiding van zorgverleners. Patiënten geven aan advies bij mentale en lichamelijke klachten te missen, net als steun aan de naasten. KWF investeert daarom in de nascholing van oncologische zorgverleners, zodat de groeiende groep mensen die niet beter wordt direct de beste zorg krijgt.
Johan van de Gronden, directeur van KWF: “In de reguliere opleidingen van zorgprofessionals gaat de aandacht vooral uit naar beter worden en is er minimaal aandacht voor palliatieve zorg. Terwijl het voor ongeneeslijk zieke patiënten juist in de laatste levensfase ook van essentieel belang is dat ze professionele en passende zorg krijgen. Dat vraagt om kennis en vaardigheden, waar gerichte opleiding van zorgprofessionals voor nodig is. Door deze belangrijke investering in nascholing hoopt KWF een concrete bijdrage te leveren aan de kwaliteit van de palliatieve zorg in Nederland.”
De huidige zorg en opleiding is ingericht op het beter maken van mensen, maar onvoldoende op het ondersteunen van mensen die niet beter worden. En dat is al geruime tijd bekend: in een enquête door NFK in 2018 werd al door 28% van de patiënten aangegeven dat zij na het slechtnieuwsgesprek hulp van zorgverleners in het ziekenhuis missen. Daarbij gaat het vooral om het gemis aan een vast aanspreekpunt, aandacht voor naasten en advies over psychische klachten.
Maar niet alleen patiënten en hun naasten ervaren een gebrek aan steun. Zorgprofessionals zelf vinden ook dat ze hun werk niet goed genoeg doen. Een enquête door Nivel uit 2020 liet zien dat twee derde van hen zichzelf onvoldoende geschoold op het gebied van palliatieve zorg. Ze missen kennis bij het ondersteunen bij psychische, sociale en spirituele problemen.
Palliatieve terminale zorg is geen standaard onderdeel van MBO-, HBO- en WO-opleidingen. Daarnaast is er een tekort aan goedgeschoolde docenten met praktijkkennis om alle zorgverleners goed te scholen, stelt KWF. Reden om te starten met een 3-jarig educatieprogramma ‘Landelijke basiscursus palliatieve zorg voor patiënten met kanker’. Dit programma wordt uitgevoerd door Amsterdam UMC namens het landelijke platform Optimaliseren Onderwijs Palliatieve Zorg (O2PZ) en in samenwerking met diverse partijen. Waaronder Carend, gespecialiseerd in nascholing door zorgverleners met kennis van palliatieve zorg.
Sander de Hosson, longarts aan het Wilhelmina Ziekenhuis in Assen is medeoprichter van Carend. Hij is blij dat er werk gemaakt wordt van het beter opleiden van zorgverleners op het gebied van palliatieve zorg. “Dat we door dit programma sneller veel zorgverleners kennis bijbrengen hoe niet alleen de tumor maar ook de mens te behandelen, is een enorme doorbraak. Zo kunnen zorgverleners de dag erna al betere zorg bieden, met directe impact op iemands leven en dat van hun naasten.”
En ook patiënten zijn blij dat er meer aandacht voor dit onderbelichte aspect van hun zorg komt. Jannie Oskam heeft uitgezaaide borstkanker en is auteur van het boek Tussenland. Over leven met de dood in je schoenen. Zij reageert: “Je leven is onzeker en dat roept angst en spanning op. Daarbij komen allerlei vragen op je pad: Welke behandeling? Wat vind ik echt belangrijk? Hoe kijk ik tegen mijn levenseinde aan? Het is dan fijn om artsen en verpleegkundigen te treffen die herkennen en begrijpen wat je meemaakt en die zich verdiepen in wie je bent en samen met jou kijken wat je nodig hebt. Je merkt direct of een zorgverlener kaas heeft gegeten van palliatieve zorg, kleine vragen of opmerkingen kunnen grote gevoelens bij je raken. Het is dan ook mijn diepe wens dat alle zorgverleners opgeleid zijn in de palliatieve zorg.”
Het programma werkt toe naar een docentenpoule van 420 docenten en het zo snel mogelijk nascholen van zoveel mogelijk zorgverleners, met uiteindelijk landelijke dekking. Concreet zal al op korte termijn 13% van de oncologische zorgverleners bijgeschoold zijn en kunnen zij de opgedane kennis direct inzetten.
De eerste nascholingspilot voor verpleegkundigen start op 12 mei in Zwolle. De workshops zijn ontwikkeld door experts op het gebied van palliatieve zorg, zoals internist-oncoloog Alexander de Graeff, grondlegger van de richtlijnen palliatieve zorg en Etje Verhagen, psycholoog en geestelijk verzorger. Geaccrediteerd door beroepsvereniging V&VN. Hieraan doen zorgverleners uit de volgende ziekenhuizen mee: Isala in Zwolle, Wilhelmina Ziekenhuis Assen, Sint Jansdal Ziekenhuis in Harderwijk, Ziekenhuis Nij Smellinghe in Drachten, Saxenburgh Medisch Centrum in Hardenberg en het Deventer ziekenhuis.
Meer informatie
KWF heeft een speciale sectie gewijd aan palliatieve zorg bij kanker.
