Voor homo- en biseksuele mannen is het sinds de zomer van 2019 makkelijker om bloed te doneren. Aanvankelijk mochten homo’s een jaar geen seks gehad hebben, maar die periode is door bloedbank Sanquin bekort tot vier maanden.
Het gaat bij de wachtperiode of ‘uitsteltermijn’, zoals Sanquin dat zelf noemt, overigens niet alleen om mannen die seks hebben met mannen (MSM’s). Ook sekswerkers en mensen die tattoos of piercings plaatsen mogen niet zomaar bloed doneren. Net als homomannen gaat het bij deze groepen om ‘gedrag met een verhoogd risico op een bloedoverdraagbare infectie’, in de woorden van Sanquin. Daarbij horen onder meer aandoeningen als hiv en hepatitis.
De reacties op de verkorting van de uitsteltermijn zijn niet onverdeeld positief. Astrid Oosenbrug, voorzitter van het COC Nederland is ronduit teleurgesteld. “Wat ons betreft moet het bij bloeddonatie gaan over de vraag óf je veilige seks hebt, niet over de vraag met wíe je seks hebt. De bloedbank blijft onnodig discrimineren. De wijziging heeft in praktijk nauwelijks betekenis. De meeste mensen willen toch echt vaker dan eens per vier maanden seks, en dat gun ik iedereen.”
Het COC roept minister Bruins, de Tweede Kamer en de bloedbank op om er voor te zorgen dat risicogedrag, en niet geaardheid, snel het criterium wordt voor bloeddonatie. Dat is in landen als Italië en Spanje nu al het geval. Israël en Denemarken werken aan soortgelijk beleid.
“De bloedbank zou bijvoorbeeld moeten vragen of mensen beschermde, veilige seks hebben. Ook de Tweede Kamer vroeg in 2012 al bij motie van GroenLinks, D66 en PvdA om risicogedrag tot criterium te maken. Er is brede overeenstemming. Nu is het tijd om door te pakken”, besluit Oosenbrug.
Sanquin geeft aan met de verkorte wachttijd bij de kopgroep van Europa te behoren. Verdere aanpassingen worden door Sanquin niet uitgesloten.
Binnen Europa zijn er drie stromingen als het gaat om bloeddonaties door MSM’s. Een kleine groep landen, namelijk Italië, Spanje, Polen, Letland en Rusland, hebben geen beperkingen ingesteld. In een iets grotere groep van 8 landen, waaronder Oostenrijk, Griekenland en Kroatië, mogen homo- en biseksuele mannen nooit bloed doneren. In de grootste groep Europese landen, waaronder dus Nederland, geldt een wachttijd. Net als in Nederland wordt in veel van die landen geprobeerd die termijn te verkorten. In het Verenigd Koninkrijk is de wachttijd nu 3 maanden, in Denemarken 4 maanden. De termijn van 1 jaar kon worden verkort omdat meer duidelijk is over de incubatietijd van het hiv-virus dan voorheen.
