Bij de behandeling van hematologische aandoeningen zoals leukemie wordt vaak hooggedoseerde chemotherapie ingezet, soms in combinatie met bestraling. Die behandeling betekent een behoorlijke aanslag op het immuunsysteem en dat betekent dat patiënten een hoger risico lopen op een voedselinfectie.
Ook mensen die een allogene stamceltransplantatie ondergaan hebben lopen verhoogd risico. Zij krijgen namelijk immuunonderdrukkende medicijnen. Oppassen met eten dus, en vooral met voedselhygiëne. Het Radboudumc in Nijmegen heeft een handig overzicht op de website gepubliceerd over hoe mensen met een verminderd afweersysteem een voedselinfectie kunnen voorkomen.
Een sappige ‘rare’ biefstuk, een broodje ossenworst, sashimi van zalm of een toastje boerenbrie: allemaal dingen die je beter kunt laten liggen als je met een verminderd afweersysteem te maken hebt. Sterker nog: de meeste vleeswaren zijn taboe en dat geldt ook voor gerookte producten en zelfs zachtgekookte eieren. Ook probiotica, zoals drinkyoghurt met toegevoegde ‘heilzame’ bacteriën worden ontraden. Groente moet goed gewassen worden en kiemgroenten kunnen het best even geblancheerd worden. En: pas op met kruiden of peper strooien, die kunnen schimmelsporen bevatten.
Uit eten gaan brengt ook risico’s met zich mee. Gaat het er in de restaurantkeuken (of bij uw vrienden!) wel 100% hygiënisch aan toe? En: is het eten wel vers of goed verhit? Bij fastfoodketens, maar ook bij afhaalrestaurants of bij de automatiek is het eten vaak meer dan een uur oud. Dit betekent dat er een grotere kans bestaat op bacteriële besmetting. Vermijden dus, en dat geldt ook voor de thuisbezorgde pizza.
Het Voedingscentrum heeft een online Bewaarwijzer met bewaaradvies van meer dan 2.000 producten. Er is ook een gratis app te downloaden met deze bewaaradviezen. Vuistregel: hoe korter iets bewaard wordt, des te veiliger. De koelkast is geen tijdmachine waarin alles eeuwig goed blijft. Geef bacteriën minder kans door de temperatuur laag (4 graden) te houden, voedsel altijd af te dekken, kliekjes en dergelijke niet meer dan 2 dagen te bewaren en zuivelproducten niet langer dan 2 uur buiten de koelkast te laten.
Vaak handen wassen, dat spreekt voor zich. Maar is het doorsnee huishouden hygiënisch genoeg voor mensen die te maken hebben met een gecompromitteerd immuunsysteem? Een kruisbesmetting eerder ontstaat sneller dan je verwacht. Even iets afvegen met een vaatdoekje kan al genoeg zijn om bacteriën te verspreiden. Het Voedingscentrum geeft tips om dit te helpen voorkomen. Bijvoorbeeld: gebruik keukengerei en snijplanken van kunststof, glas of metaal. Een houten snijplank kan een voedingsbodem voor micro-organismen zijn. Zorg ook dat bijvoorbeeld kip en groenten niet met hetzelfde mes en op dezelfde plank worden gesneden. Belangrijk is om rauwe en reeds gekookte producten strikt van elkaar gescheiden te houden; werk –als dat kan- op twee verschillende aanrechten of werkvlakken. En gebruik liever keukenpapier dan dat vieze vaatdoekje.
Bacteriën hebben een paar vervelende eigenschappen. Ze zijn dol op reeds bereid voedsel zoals kliekjes en kant-en-klaarmaaltijden. En ze voelen zich prima als het warm en vochtig is. Opwarmen met de magnetron is op zich prima, wel raadt het Voedingscentrum aan om opgewarmd eten altijd helemaal door en door te verwarmen: boven 68 graden is dodelijk voor de meeste bacteriën. Ook is het uit den boze is het om voedsel een tweede keer af te laten koelen en weer te verwarmen als je immuunsysteem niet in de beste conditie is.
