Te veel zoutinname leidt tot een groter risico op cardiovasculaire aandoeningen zoals hoge bloeddruk, hartfalen en beroertes. Hart- en vaatziekten zijn wereldwijd de belangrijkste doodsoorzaak door niet-overdraagbare aandoeningen en zijn verantwoordelijk voor 32% van alle sterfgevallen. Een hoge natriuminname is ook geassocieerd met obesitas, chronische nierziekte en maagkanker, volgens de WHO. De Wereldgezondheidsorganisatie WHO doet daarom in een rapport nieuwe aanbevelingen voor het beperken van het natriumgehalte. De WHO raadt mensen aan om minder dan 5 g zout (of minder dan 2 g natrium) per dag te verbruiken.
In rijkere landen, zoals Nederland, wordt het meeste natrium geconsumeerd in de vorm van ‘verborgen’ zout dat zich in reeds bereide producten bevindt, zoals brood, kaas, granen, vleeswaren en conserven. “De autoriteiten moeten een beleid opstellen om de zoutinname te beperken en mensen informatie verstrekken om de juiste voedingskeuzes te maken”, verklaart Tedros Adhanom Ghebreyesus, directeur-generaal van de WHO. Daarnaast doet de WHO een dringend beroep op de voedings- en drankenindustrie om het natriumgehalte in bewerkte voedingsmiddelen te verlagen.
Om een richtlijn te geven heeft de WHO voor 64 voedings- en drankcategorieën normen vastgesteld over hoeveel natrium er maximaal in verwerkt mag zijn. Aardappelchips mogen bijvoorbeeld maximaal 500 mg natrium per portie van 100 gram bevatten, taarten en gebak tot 120 mg en verwerkt vlees tot 360 mg.
De mondiale doelstelling, vastgelegd door de WHO in 2013, is om tegen 2025 de gemiddelde zoutinname van de bevolking wereldwijd met 30% te verminderen. Ghebreyesus is niet optimistisch: “De wereld is momenteel niet op weg om deze doelstelling te behalen.”
Wie natriumarm wil eten doet vaak zijn best om het zoutvaatje te laten staan bij het koken en bij het eten. Maar driekwart van het zout dat we binnenkrijgen komt onopgemerkt op tafel. Kant-en-klare producten bevatten verborgen zout. En dat zijn lang niet altijd de voor de hand liggende zout smakende producten zoals chips of worst. We zetten een aantal boosdoeners op een rijtje.
Ja, er zit zout in ons dagelijks brood, en meer dan je denkt. Wie 12 sneetjes brood eet heeft in een klap de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid zout (6 gram) binnen. En dan hebben we het dus nog niet eens over het beleg.
Dan maar aan de muesli, knäckebröd of de cornflakes? Nou… het blijkt dat daar gemiddeld ook 1,82 gram zout per 100 gram in zit. Goed de labels checken dus.
Broodbeleg, worsten, bacon, ham… ze bevatten enorm veel zout (dat immers van oudsher als conserveringsmiddel wordt gebruikt). Bij worst hebben we het al snel over 2 of 3 gram per ons, en bij Ardennerham of Parmaham is dat het dubbele. Kies dus liever voor mager rosbief of kipfilet.
Kaas bevat gemiddeld 1,5 tot 2,5 gram zout per ons, en vaak proef je dat ook wel. Griekse fetakaas of gorgonzola of volvette oude Goudse zijn inderdaad erg zout. Er bestaan ook zoutarme kazen (maar die zijn dan wel meteen minder krachtig van smaak)
Of het nu om soepen en sauzen in potten, blikken, diepvriesvorm of poedervorm gaat: voorgefabriceerde etenswaren bevatten doorgaans veel natrium. Probeer dus liever met verse ingrediënten te koken, of zoek of er zoutarme varianten bestaan. Overigens zit er vaak ook veel verborgen suiker in dit soort producten, ook iets om mee op te passen.
Het ene water is het andere niet, en dat geldt zeker voor flessenwater. Je proeft het misschien niet, maar soms kan er behoorlijk wat natrium in je bronwatertje zitten, tot wel 3 gram per liter. En als je weet dat 6 gram de aanbevolen maximale hoeveelheid zout is, en dat je aangeraden wordt om 2 liter per dag te drinken, dan is de optelsom snel gemaakt.
Wat kun je doen om smaak aan je eten toe te voegen zonder naar je zoutpot te grijpen? Er zijn gelukkig meer manieren om je voedsel goed op smaak te krijgen dan alleen zout toevoegen. Kruiden bijvoorbeeld, maar ook andere aromatische bestanddelen zoals uien, knoflook en chilipepers. En ook azijn, citroensap en mosterd geven extra smaak. Daarnaast kun je ook je manier van koken aanpassen. Groente die je roerbakt of stoomt behoudt veel meer smaak dan wanneer je ze kookt in water. Daarnaast ga je vanzelf merken dat je went aan zoutarm eten en zul je het na een poosje niet meer missen. Wil je toch echt zout toevoegen, denk dan aan natriumarme varianten, zoals kaliumzout. De ietwat metalige smaak is misschien even wennen, maar het is een goed alternatief, behalve voor mensen met nierproblemen.
Bronnen
