Even een beetje een dip, vanwege de korter wordende dagen of vanwege de maandenlang slepende onzekerheid rond de coronapandemie? Veel mensen zullen dat gevoel wel herkennen. Een dagelijkse wandeling is een prima manier om even wat lichaamsbeweging en frisse lucht binnen te krijgen, en even ‘de kop leeg te maken’. Maar met een kleine ingreep kan zo’n ommetje zelfs nog weldadiger worden. Wie behalve een frisse neus ook een frisse blik haalt, en op zoek gaat naar bijzondere dingen, doet daarmee wonderen voor zijn gemoedstoestand. Dat is de conclusie uit een Amerikaans onderzoek dat recent werd gepresenteerd. Een tip: neem de smartphone mee en maak af en toe een selfie.
Dat wandelen gezond is voor lijf en leden is genoegzaam bekend. Maar dat wandelen door een kleine aanpassing niet alleen een weldaad voor het lichaam, maar ook voor de geest kan zijn ontdekte een groep onderzoekers uit San Francisco (V.S.). Wie tijdens zijn wandeling bewust op zoek gaat naar dingen die bewondering en verwondering wekken gaat zich na verloop van tijd beter, blijer en meer in balans voelen. De Engelse term voor deze vorm van wandelen is awe walks, vrij te vertalen als ´verwonderwandelingen´.
In de studie van de universiteit van Berkeley, die op 21 september verscheen in vakblad Emotion, werden 52 ouderen gevolgd gedurende 8 weken. De helft van die groep maakte wekelijks een solo-wandeling van een kwartier, en maakte ‘selfies’ tijdens hun wandelingen. De andere groep deed hetzelfde, maar wandelde elke keer op een andere locatie. Wandelaars in deze groep werd gevraagd speciaal te letten op verbazende of bewonderenswaardige dingen, zoals herfstkleuren. De wandelaars kregen ook vragenlijsten waarin ze hun emoties beschreven, op wandeldagen en op dagen dat er niet gewandeld werd.
Het bleek dat de mensen uit de groep die de ‘verwonderwandelingen’ maakten gedurende de 8 weken van de studie steeds opgewekter reageerden en minder spanning ervaarden, vergeleken met de mensen die ‘gewone’ wandelingen maakten. De mensen uit de eerste groep gaven aan dat ze meer lachten en zich lichter voelden. Hun selfies lieten dat ook zien: de mensen die elke week ergens anders wandelden maakten selfies waarbij ze zelf kleiner waren en het landschap meer aandacht kreeg.
Een van de bedenkers van de studie is professor Virginia Sturm, hoogleraar in neurologie, psychiatrie en gedragswetenschappen. “Het ging om een vrij eenvoudige interventie, niet meer dan een aansporing om af en toe onze blik naar buiten te richten in plaats van naar binnen. Maar die kan al leiden tot een significante verbetering in het emotioneel welzijn van mensen”, stelt zij. Sturm houdt zich bezig met het bestuderen van de manier waarop neurodegeneratieve ziektes, zoals Alzheimer, de emoties beïnvloedt.
“Verwondering is een positieve emotie die ontstaat uit een confrontatie met iets dat veel omvangrijker is dan de eigen identiteit, en niet meteen te bevatten is. Denk aan de natuur, maar ook aan kunst en muziek, of het betrokken zijn in een collectieve gebeurtenis zoals een ceremonie, een concert, een sportwedstrijd of een demonstratie”, vult medeauteur Dacher Keltner aan, een psycholoog die verbonden is aan de universiteit van Berkeley. “Het ervaren van ontzag kan gunstige effecten hebben, zoals een breder besef van tijd, en een gevoel van nederigheid en harmonie.”
De 52 wandelaars werden gerekruteerd uit de Hilblom Healthy Aging Study die zich bezighoudt met gezond ouder worden. Alle proefpersonen waren bij aanvang van de studie gezond en hadden geen psychische of cognitieve klachten. Zij wandelden acht weken lang een keer per week een kwartier lang in hun eentje, met alleen hun smartphonecamera als gezelschap. Na elke wandeling gaven de wandelaars aan hoe hun wandeling was geweest en welke emoties ze ervaren hadden. In de groep van ‘verwonderwandelaars’ nam het gevoel van ontzag mettertijd toe en spraken ze steeds meer waardering uit voor de wereld die hem omringde. Een wandelaar schreef over de mooie herfstkleuren en over hoe hij merkte dat afgevallen blaadjes niet langer knisperden als hij erop liep omdat het geregend had. “Het is de verwondering die een klein kind voelt als hij zijn steeds groter wordende wereld verkent”, schreef de proefpersoon.
De wandelaars die elke week hetzelfde ommetje maakten en die niet was gevraagd om op zoek te gaan naar dingen die ontzag oproepen bleken veel meer met zichzelf bezig te zijn en niet met de wereld om hen heen. Een wandelaar gaf aan dat zij tijdens het wandelen voornamelijk gepiekerd had over wat er allemaal nog gedaan moest worden voor haar komende vakantie, een andere wandelaar verheugde zich vooral op het ontmoeten van haar achterkleindochter.
Tijdens elke wandeling moesten de deelnemers drie selfies nemen, een aan het begin, een halverwege, en een aan het eind van de wandeling. Het bleek dat er een duidelijk verschuiving optrad in de manier waarop mensen zichzelf vastlegden. De mensen in de ‘verwonderings’-groep maakten zichzelf steeds kleiner om meer ruimte te geven aan het landschap om hen heen. Zichtbaar was ook dat de mensen uit deze groep steeds breder en vrolijker glimlachten op de selfies. Sturm merkt op dat het effect van de selfies haar ook verraste. “Om de waarheid te zeggen hebben we dat idee van die selfies een beetje lukraak verzonnen en aan de studie toegevoegd. Maar ik had nooit gedacht dat we aan de hand van die selfies letterlijk konden zíen hoe verwondering maakt dat mensen zich beter voelen.”
De wandelaars uit de controle-arm bleken overigens meer te wandelen dan gevraagd was, wellicht omdat ze dachten dat het onderzoek gericht was op lichaamsbeweging en niet op hun emotionele toestand. Toch leidde meer wandelen niet tot noemenswaardige veranderingen in hun gemoedstoestand, en al evenmin in de manier waarop ze hun selfies maakten. Om die reden denken de onderzoekers dat de resultaten bij de ‘awe groep’ vooral te maken hadden met de manier waarop ze ontzag voelden voor wat ze tijdens hun wandelingen zagen, en niet zozeer aan het wandelen an sich.
“Ik vind het verbazend dat een eenvoudige interventie –we hebben niet meer dan drie minuten met de wandelaars gepraat voor de studie begon, om ze aan te raden om op zoek te gaan naar dingen om zich over te verwonderen- al in staat is om zo’n verschuiving in hun emotionele belevingswereld te veroorzaken”, sluit Sturm af. “Deze kleine studie suggereert dat het stimuleren van het ervaren van verwondering en ontzag een extreem eenvoudige en goedkope manier kan zijn om het emotionele welzijn van ouderen te verbeteren. Het is zo simpel om een gevoel voor ontzag te op te wekken. Je hoeft er niet eens voor te wandelen: kijk gewoon eens uit je raam, of verbaas je om de wonderen van de techniek waarmee we onszelf omringen. We zien nu dat die verwondering een meetbaar effect op ons welzijn heeft. En een beetje meer vreugde en een beetje meer verbinding met de wereld om ons heen kunnen we in deze tijden allemaal wel gebruiken.”
Zo maak je van elke gewone wandeling een ‘verwonderwandeling’.
Referentie
Sturm, V. E., Datta, S., Roy, A. R. K., ed.al. Big smile, small self: Awe walks promote prosocial positive emotions in older adults. Emotion. Advance online publication. https://doi.org/10.1037/emo0000876
